انگلیسی 
پروژه Circular Foam یکی از بزرگترین و پیشرفتهترین طرحهای اتحادیه اروپا برای دستیابی به چرخه بسته ۱۰۰٪ در بازیافت فوم ریجید پلییورتان (PU Rigid Foam) مصرفشده در یخچالها، فریزرها و عایقکاری ساختمان است. در این مقاله بهطور کامل به فناوریهای بهکار رفته، دستاوردها، چالشها و تأثیرات زیستمحیطی این پروژه میپردازیم.
فوم ریجید پلییورتان چیست و چرا بازیافت آن مهم است؟
فوم ریجید پلییورتان بهدلیل ضریب هدایت حرارتی بسیار پایین (λ ≈ 0.022–0.028 W/m·K)، وزن سبک و استحکام بالا، بهترین عایق حرارتی در یخچالهای خانگی، سردخانهها و ساختمانهای کممصرف محسوب میشود. اما مشکل بزرگ این است که تا پیش از سال ۲۰۲۲ تقریباً هیچ راه صنعتی و اقتصادی برای بازیافت این فومها وجود نداشت و سالانه میلیونها تن از آن به سایتهای دفن زباله یا incinerator فرستاده میشد.
بزرگترین طرح بازیافت فوم ریجید در اروپا
این پروژه با بودجه ۴۸ میلیون یورو و با مشارکت ۲۲ شرکت و موسسه تحقیقاتی بزرگ (از جمله Covestro، Electrolux، Whirlpool، Redwave، TU Dresden و …) در حال اجرا است. هدف نهایی: بازیافت ۱۰۰٪ فوم ریجید پلییورتان یخچالهای پایانعمر و تبدیل آن به پلیاُل بازیافتی با کیفیت virgin.
دو فناوری اصلی بازیافت شیمیایی فوم ریجید
- شیمیلیس (Chemolysis) تجزیه فوم PU به پلیاُل و آمینهای اصلی با استفاده از گلیکولیز یا هیدروگلیکولیز در دمای ۱۸۰–۲۲۰ درجه سانتیگراد. کیفیت پلیاُل حاصلشده بسیار نزدیک به مواد اولیه فسیلی است.
- پیرولیز کاتالیزوری هوشمند (Smart Pyrolysis) تجزیه حرارتی در حضور کاتالیزورهای جدید در دمای ۴۰۰–۵۰۰ درجه. این روش امکان بازیافت همزمان گازهای blowing agent (پنتان یا سیکلوپنتان) را هم فراهم میکند.
زنجیره تأمین کاملاً بسته در Circular Foam
- جمعآوری یخچالهای پایانعمر از ۴ کشور اروپایی
- جداسازی خودکار فوم PU از فلز و پلاستیک با فناوری Redwave XRF Sorting
- انتقال به کارخانههای بازیافت شیمیایی در آلمان و اتریش
- تبدیل به پلیاُل بازیافتی → تولید فوم ریجید جدید با ۲۵–۱۰۰٪ مواد بازیافتی
فوم سخت پلی یورتان چیست؟ — عایق حرارتی ساندویچ پانل و یخچال صنعتی
دستاوردها تا پایان ۲۰۲۵
- بازیافت موفق بیش از ۶۰۰۰ تن فوم ریجید PU تا نوامبر ۲۰۲۵
- تولید پلیاُل بازیافتی با خلوص بالای ۹۸٪
- کاهش ۷۰٪ انتشار CO2 در مقایسه با تولید پلیاُل فسیلی
- استفاده تجاری از عایق ۲۵٪ بازیافتی در یخچالهای جدید Electrolux و Beko از سال ۲۰۲۵
تأثیرات زیستمحیطی و کاهش کربن
هر تن فوم ریجید بازیافتشده بهجای تولید از مواد فسیلی، حدود ۲.۸ تن CO2-eq صرفهجویی ایجاد میکند. با اجرای کامل این پروژه در سطح اروپا تا سال ۲۰۳۰، سالانه بیش از ۱ میلیون تن انتشار کربن کاهش خواهد یافت.
چشمانداز آینده بازیافت فوم ریجید پلییورتان در ایران و جهان
با اجباری شدن مقررات EU Waste Framework Directive و Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) از ۲۰۲۶، شرکتهای ایرانی صادرکننده یخچال و عایق ساختمان هم بهزودی مجبور به استفاده از مواد بازیافتی خواهند شد. پروژه Circular Foam بهعنوان الگویی موفق، راه را برای تأسیس کارخانههای بازیافت شیمیایی پلییورتان در خاورمیانه هموار کرده است.
پروژه Circular Foam نشان داد که بازیافت ۱۰۰٪ فوم ریجید پلییورتان نهتنها ممکن، بلکه کاملاً اقتصادی و سودآور است. این پروژه نقطه عطفی در صنعت پلییورتان و حرکت بهسوی اقتصاد چرخشی واقعی در قرن ۲۱ بهشمار میرود.
مطالب پیشنهادی:
- بازیافت شیمیایی فوم ریجید پلییورتان
- ارزیابی چرخه حیات پلیاُلهای بازیافتشده از فوم یخچال
- نتایج صنعتی شیمیلیس و پیرولیز هوشمند فوم PU+دانلود PDF